Arbowet…arbowat?

U wist het misschien nog niet, maar op 1 juli 2017 treedt een gewijzigde arbowet in werking.

Niet iets waar half Nederland van wakker zal liggen. Vreemd... en toch ook weer niet.

Vreemd, omdat die arbowet gaat over dingen die de meeste van de circa 8 miljoen werkenden in Nederland – werknemers en ZZPers – ongetwijfeld belangrijk vinden:

·                 elke avond weer heelhuids van je werk thuiskomen.

·                 ook na vele jaren werken liefst niet helemaal lichamelijk of geestelijk versleten zijn.

·                 aan het einde van je loopbaan niet opgezadeld zitten met een of andere enge ziekte.

Kortom: de arbowet gaat over veilige en gezonde werkomstandigheden.

Toch is het ook niet vreemd dat dit allemaal zo ongemerkt passeert. Voor veel mensen is de arbowet vooral een serie ingewikkelde, lastige en stoffige regels.
Meer hinder dan hulp. Werkgevers houden niet op dat te benadrukken. 

Maar overheid, en helaas óók vakbonden en zelfs ondernemingsraden hebben nogal eens een handje geholpen, de beeldvorming rond de arbowet te vervormen tot een stapel ‘regels en voorschriften’ . Ten koste van de bruikbaarheid van de wet als handvat voor het werknemersrecht op ‘veilig en gezond werk’.

Maar goed, de arbowet gaat dus veranderen. Trefwoord deze keer: arbodienst, en dan vooral: bedrijfsarts. Want daarover is in het arbowereldje de afgelopen 10 jaar héél wat afgesteggeld. 'De onafhankelijkheid van de bedrijfsarts staat onder druk'. 'Hij of zij is alleen maar bezig met ziekteverzuim'.
De diverse arbodiensten concurreerden elkaar de tent uit in een op zo laag mogelijke kosten gerichte vechtmarkt...
Een markt waarin je aan een stevige verzuimaanpak en met acties op lifestyle, vitaliteit en meer bewegen, redelijk wat geld kon verdienen. In elk geval meer dan aan dat stugge, weerbarstige, ondankbare verbeteren van werkplekken, terugdringen van werkdruk en lichamelijke belasting enzovoorts.

Gaat de nieuwe wet dat veranderen? Nee! Veelzeggend zijn de koppen waarmee nogal wat vakmedia de veranderingen aankondigen: ‘bedrijfsarts gaat aan preventie doen!’

 Tja, denk je dan, dat moet de bedrijfsarts dus al meer dan 20 jaar. Het was ooit zelfs haar/ zijn kerntaak. Alleen gebeurt het niet: hij/zij is gemiddeld 67% van de tijd kwijt aan verzuimbegeleiding. Preventie, adviseren over betere arbeidsomstandigheden, is goed voor minder dan 20%. 

Ook op andere thema’s stelt de wetswijziging teleur: behalve de bedrijfsarts zijn er namelijk nog andere preventiedeskundigen aanwezig in het arbogebouw:

·                 veiligheidskundigen, die gaan vooral over het voorkomen van ongelukken op het werk

·                 arbeidshygiënisten,  gespecialiseerd in gevaarlijke stoffen, lawaai, extreme hitte, trillingen en andere zaken waar je flinke gezondheidsschade door kunt oplopen

·                 arbeids- en organisatiedeskundigen, die onder andere gaan over de grootste ziekmaker in Nederland: ongezond hoge werkdruk. En over zaken als agressie door leidinggevenden, collega’s en/of klanten.

Geen woord over hen, geen woord dat juist zij de afgelopen 20 jaar naar de marge van de arbowet gedwongen zijn. 

Allemaal vruchten van de ‘marktwerking’ waarin sinds 1994 arbodiensten moeten opereren. En daar wordt in de nieuwe wet dus niets aan veranderd.

Er is meer te noemen. Denk aan de sinds 2005 op het schild gehesen interne preventiemedewerker: een bere-lastige taak, maar géén concrete opleidings- en kwalificatie-eisen. Dus alle kans op ondermaatse invulling van die functie. 

Het een illusie te denken dat een door 1^e en 2^e Kamer goedgekeurde wet nu nog tegen te houden of aan te passen is.
Tóch blijft het nuttig om goed voor ogen te houden hoe het eigenlijk zou moeten.
Zodat je de ruimte die de wet ontegenzeggelijk biedt, gebruikt om in de praktijk zoveel mogelijk de goede kant op te werken. Waarmee je tegelijk de druk om het in de volgende ronde - over een jaar of 5? - beter in de wet te zetten, vergroot.

De vakbond kan (en moet) juist dáárin een prominente rol spelen.
Dat lukt alleen bij minder vakbondsfixatie op het ‘Haagse spel’ en méér aandacht voor het ondersteunen van de mensen op de werkvloer. De vakbond kennende, zal dat niet zonder slag of stoot gaan. Maar het is nodig, zelfs hard nodig!

Goed, wie meer wil weten kan het lezen én bekijken via www.verhagen-bakker.nl/arbowet