FNV: op weg naar een 'zoek-het-zelf-maar-uit' bond? (verbeterde versie 13/12)

...nee, dat zie ik nog niet gebeuren. Toch viel ik zondag  bijkans van mijn stoel bij de uitspraken  van een FNV-woordvoerder over het winterweer.

De NOS vraagt: 'Is slecht weer een geldige reden om niet naar je werk te gaan?'
Het "vakbondsantwoord" is: nee.
Toelichting van de woordvoerder:" Als werknemer moet je altijd proberen om naar je werk te gaan. Het woon-werkverkeer is de eigen verantwoordelijkheid van de werknemer. Maar lukt dat echt niet vanwege overmacht, bijvoorbeeld door een weeralarm, dan kun je met je leidinggevende overleggen over de mogelijkheid om thuis te werken…"

Het artikel vervolgt: het is en blijft je eigen verantwoordelijkheid om op het werk te komen. Alleen als de werkgever uit zichzelf laat weten dat je kunt thuisblijven, kost je dat geen snipperdag. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren als er code rood wordt afgegeven door het KNMI, maar dat is geen verplichting. De onderstrepingen zijn van mij.
Zoals gezegd: ik viel bijna van mijn stoel...Waarom?

Fundament van de vakbeweging: samen sta je sterk

De FNV draagt hier uitsluitend een individuele 'oplossing' aan: als individu met de werkgever overleggen. Het is namelijk je 'eigen (individuele) verantwoordelijkheid'.

Wat is daar mis mee? Heel eenvoudig:  'eigen verantwoordelijkheid' is in dit geval vaagtaal voor 'zoek-het-zelf-maar-uit. Het botst met het eerste doel van een vakbond: 'samen sta je sterk'.
Doorgeschoten fixatie op het individu houdt heel wat oplossingen buiten beeld. Oplossingen waarvoor je samen met je collega's aan de bak moet, zo mogelijk gesteund door ondernemingsraad en vakbond.
Dan komen heel andere mogelijkheden binnen bereik.

Zo kan het ook…

Ideaal is: problemen zoals sneeuw, maar ook storm vooraf met collega's, ondernemingsraad, vakbond bespreken, en dat omzetten in afspraken met de werkgever. Maar dat lukt niet altijd. Zorg dan in elk geval dat je daarna niet wacht op het volgende weeralarm.
Dus: maak spoedig goede, voor iedereen geldende, afspraken met de werkgever.
Je moet er, samen, wél wat voor doen…maar dan heb je ook wat.  

Zoals:

• een 'hoe te handelen'-lijstje bij code oranje of rood.  De (on)mogelijkheden worden mee bepaald door het soort werk of het soort bedrijf of instelling waar je werkt. Thuiswerken ligt voor de hand, maar is niet altijd mogelijkl. Onderwijsinstellingen kunnen besluiten niet open te gaan, of alleen opvang te regelen. In een volcontinubedrijf is dat allemaal ondoenlijk, maar daar zijn andere mogelijkheden. Alle kans dat er in 'calamiteitenplannen' al rekening mee is gehouden…
• een 'verletregeling', zodat bij overmachtsituaties, en code rood is overmacht, de kosten niet eenzijdig door de werknemer worden gedragen.  Snipperdagen zijn óók loon!
• aanvullende maatregelen, bijvoorbeeld niet  op straat worden gezet 'omdat het kantoor om 20 uur dicht gaat'.

Je kunt niet alles vooraf regelen. Dat moet je ook niet willen, dat is de bureaucratische dood in de pot.  Maar samen met collega's, OR en vakbonden  afspraken maken met de werkgever,  voorkomt dat je in je eentje met 'de baas' in discussie moet. Bij goede afspraken ben je niet meer afhankelijk van zijn of haar goede wil, en evenmin van de speelruimte die je leidinggevende zelf krijgt van zijn/ haar baas of  bazin.

Zoek het zelf maar uit?

Terug naar de FNV-woordvoerder. In het verlengde van het doorgeschoten 'ik'-denken ligt de tot tweemaal toe gebruikte term 'eigen verantwoordelijkheid'. Vrij vertaald: zoek-het-zelf-maar-uit. 

Dat is géén vakbondsbeleid. Maar de stap van een eenzijdige focus op het individu-in-zijn-eentje naar het neoliberale mantra 'eigen verantwoordelijkheid'  is niet zo'n grote. En die 'over-focus' bestáát in de FNV.

Wanneer werknemers afhankelijk zijn van de welwillendheid, de besluiten en soms willekeur van hogerhand (de meesten dus) , blijft het vakbondsuitgangspunt 'Samen sta je sterk' onmisbaar.

Het is de 'eigen verantwoordelijkheid'  van de FNV om aan dit uitgangspunt concreet invulling te geven. Oók bij woon-werkverkeer in winterse omstandigheden…